СУРОО / ЖООПТОР («Теӊме-теӊ» принциби менен аялдар үчүн курс)
СУРОО / ЖООПТОР («Теӊме-теӊ» принциби менен аялдар үчүн курс)
34 thoughts on “СУРОО / ЖООПТОР («Теӊме-теӊ» принциби менен аялдар үчүн курс)”
Суроо: Жеке бизнести ачыш учун , тагырак айтканда килем даярдоо боюнча бизнес планын даярдоо ыкмалары кандай жана тузуму?
Жооп: Бизнес-план кандайдыр бир иш-аракеттерди жазып, төмөнкү түзүмүн колдоно аласыз:
-идеялар тууралуу жалпы маалымат.
-рыногун анализдөө.
– маркетинг.
-долбоору боюнча каржылоо.
-Өндүрүштүк план.
-Экономикалык баалоо көрсөткүчтөрү.
Ыкмалар: Экономикалык анализ, SWOT анализ, каржылык пландоо ж.б.
Суроо: Брендди иштеп чыгуу жолдору кандай?
Жооп: Бренд жана корпоративдик идентификация көзгө гана көрүнбөстөн, бизнес катары иш-аракеттерибизде, биздин максаттарыбызда жана процесстерибизди жүзөгө ашырууда да чагылдырылышы керек.
Брендди түзүү процесси
Брендди түзүү процесси ийгиликтүү болушу үчүн биз 4 маанилүү иш-аракетти аткарышыбыз керек:
Биздин максаттуу аудиторияны түшүнүү жана билүү, бул аларды чечүү үчүн адекваттуу стратегияны түзүүгө мүмкүндүк берет.
Иш-аракеттер планыңыз бар биздин бренддин негизги аспектилерин иштеп чыгуу.
Түзүү жана ишке ашыруу биздин бизнестин технологиялык жана уюштуруу структурасы, башкача айтканда, атыбызды, логотипибизди, имиджибизди жана корпоративдик түстөрдү, тиркемелерди, өнүмдөрдү жана башкаларды иштеп чыгуу.
Бул керек натыйжаларын өлчөө биздин кардарлар менен кайтарым байланышты талдоонун натыйжасында алынган нерселердин бардыгын оңдоп, өркүндөтүүдөн тышкары, биздин стратегиянын жана иш-аракеттердин планы.
суроо: Эгерде бизде бир нече адам болуп ар бирибиз биздез идеялар көп болсо, кайсынысын ишке ашырууну кантип тандап алабыз,
жооп: биринчи болгон идеяларды чогултуп, канча болсо ошончонун баарын анан чон флипчардка жазып алып тизмелеп, анан ар бирин атайын даярдалган критерийлер менен баалап мисалы бир баллдан он балга чейин баллдык система менен, анан ар биринин жалпы суммасын чыгарып эн коп алган баал бизнесин ишке ашырсаныздар болот. томонкудой критерийлео менен
1) ушул бизнес боюнча команданын тажырыйбасы кандай?
2) бизнес боюнча команда мучолорунун билим денгээли кандай?
3) азыркы учурда Бизнес идеянын канчалык негизги капиталдары бар?
4) ушул бизнес боюнча ар бирибиздин жондобумуз канчалык бар?
жана башка ушундай зыяктуу критерийден откоруп алып бааласак болот.
Суроо: озубузго керектуу адистерди даярдап. же окуткандан кийин ал бизге иштеп бербей кетип калган учур болот, ошого жол бербеш учун эмне кылыш керек.
Жооп: окуутарда уйроотордо келишим тузушунуздор керек. окуп буткондон кийин сиздерге иштеп берем деген манызда же кандайдыр бир убакытты коргозуп.
Суроо: Жергиликтуу оз алдынча башкаруу органдары кандай женилдиктерди бере алат?
Жооп: ото деле чон женилдиктерди бере алышпайт, практигада деле аз эле кездешет. мисалы мыйзамдарда мындай жазылган
КР Салык кодексинде
1) Орду толгус кырдаалдарда жер салыгын толоодон 3 жылга чейин бошотуу, эгерде ушундай учурда бизнес багытында болсо кайрылып корсонуздор болот.
2) Мулк салыгы боюнча – жылына 30 млн.сомго чейинки коломдо ишмердуулук жургузгон жаны ишканаларды бошотуу
Суроо: Жеке ишкердин, салык төлөөчү катары милдеттери кандай?
Жооп: КР Салык кодексине, 44 беренесине ылайык :
Салык төлөөчү төмөнкүлөргө милдеттүү:
1) белгиленген тартипте салык кызматынын органында катталууга;
2) салык милдеттенмесин аткарууга;
3) ушул Кодексте белгиленген талаптарга ылайык салык милдеттенмесин эсепке алууну
жүргүзүүгө;
4) ушул Кодексте белгиленген тартипте жана мөөнөттөрдө салык отчетун берүүгө;
5) ушул Кодексте белгиленген учурларда жана тартипте түшүндүрмөлөрдү, маалыматтарды
жана документтерди берүүгө;
6) салыктык укук бузуулардын кесепеттерин четтетүү же салыктык укук бузууларга алып
келүүчү аракеттерди же аракетсиздикти токтотуу жөнүндө салык кызматынын органдарынын
мыйзамдуу көрсөтмөсүн аткарууга;
7) салык кызматынын органдарынын кызмат адамдары ушул Кодекстин негизинде кызматтык
милдеттерин аткарып жатканда алардын мыйзамдуу иш-аракетине тоскоол болбоого;
8) көрсөтмөкаттын негизинде көчмө салык текшерүүсү, рейддик салык текшерүүсү жана
салык постун белгилөө формасында салык контролун, ошондой эле хронометраждык
иликтөөлөрдү жүргүзгөн, ошондой эле салык төлөөчү мойнуна алган салык карыздарын накталай
акча каражаттарынын эсебинен өндүрүп алууну жүргүзгөн учурда, салык кызматынын
органдарынын кызмат адамдарын бар болушу же пайдаланылышы салык милдеттенмелеринин
келип чыгышына алып келүүчү аймакка же жайга киргизүүгө;
9) салык милдеттенмелерин эсепке алууну жана аткарууну ырастаган документтердин
төмөнкүдөй мөөнөттөрдө сакталышын камсыз кылууга:
а) кагаз түрүндөгү жана электрондук документтерди – ыктыярдуу патенттин негизинде сатып
алууну жана салыктарды төлөөнү ырастаган документтерди кошпогондо, кеминде 6 жылдын
ичинде;
Налоговый кодекс Кыргызской Республики
стр. 19 из 215
б) ыктыярдуу патенттин негизинде сатып алууну жана салыктарды төлөөнү ырастаган
документтерди – 3 жылдын ичинде;
10) салык кызматынын органынын текшерүү жүргүзгөн кызмат адамына текшерүүнү же
контролдоону каттоо үчүн инспектордук текшерүүлөр китебин көрсөтүүгө;
11) Кыргыз Республикасынын чегинен сырткаркы эсептер жөнүндө маалыматты кошо
алганда, банктардагы эсептерди ачуу же жабуу тууралуу мындай эсептер ачылган же жабылган
күндөн кийинки күндөн тартып 15 күндүн аралыгында билдирүүгө.
12) салык органдарын кабарлоого:
а) Евразия экономикалык бирлигине мүчө-мамлекеттерден алдыда импорттолуучу
товарларды ала тургандыгы тууралуу;
б) ташып келинген товарлардын касиетин жана мүнөздөмөсүн өзгөртпөстөн кийин Кыргыз
Республикасынын аймагынан ташылып кетүүчү товарларды Бажы бирлигине мүчө –
мамлекеттердин аймагынан Кыргыз Республикасынын аймагына убактылуу ташып киргизүү
тууралуу;
в) чыгарылган товарлардын сапатын жана касиетин өзгөртпөстөн кийин Кыргыз
Республикасынын аймагына ташып келинүүчү товарларды Кыргыз Республикасынын аймагынан
Евразия экономикалык бирлигине мүчө – мамлекеттердин аймагына убактылуу ташып чыгаруу
тууралуу.
13) товарларды маркалоону жүзөгө ашырууга, маркалануучу товарлар жөнүндө
маалыматтарды берүүгө жана товарларды маркалоого карата Кыргыз Республикасынын
мыйзамдарында жана/же Евразия экономикалык бирлигинин мыйзамдарында каралган
милдеттерди аткарууга.
Кыргыз Республикасынын аймагынан Бажы бирлигине мүчө – мамлекеттердин аймагына
товарларды ташып келүү (ташып чыгаруу) тууралуу кабарлоо тартиби Кыргыз Республикасынын
Өкмөтү тарабынан бекитилет
Суроо: Жеке ишкер ишкана ачса, аны мамлекет тарабынан колдоо кандай?
Жооп: Кыргыз Республикасынын Ишкерлердин укуктарын коргоо жөнүндө Мыйзамына ыйлайык ( 2001-жылдын 1-февралы № 15) 4 беренеде:
Мамлекет ишкерлерге менчигинин түрлөрүнө карабастан, төмөнкүлөрдү кепилдикке алат:
– тең укуктуулук жана каржылык, эмгектик, табигый, маалыматтык жана интеллектуалдык ресурстарга бирдей укук жана мүмкүнчүлүк берүү;
– атаандаштыкты коргоо жана өнүктүрүү үчүн шарттарды түзүү;
– Кыргыз Республикасынын аймагында жана чет мамлекеттерде Кыргыз Республикасы катышуучусу болуп саналган, мыйзамда белгиленген тартипте күчүнө кирген эл аралык келишимдердин негиздеринде иштеп жаткан ишкердиктин субъекттеринин укуктары менен мыйзамдуу таламдарын коргоо.
Тиешелүү органдардын мыйзамда белгиленген негиздердин жана ыйгарым укуктарынын чектеринен тышкары учурларда, ишкерлердин иштерине мамлекеттин жана анын органдарынын кийлигишүүсүнө жол берилбейт.
Мамлекет экономиканын артыкчылыктуу тармактарындагы ишкердикти колдоонун жана өнүктүрүүнүн программасын иштеп чыгууну жана аны жүзөгө ашырууну камсыздайт, инфраструктуралык жана институционалдык өзгөртүүлөрдү жүргүзөт, аларды ишке ашыруу үчүн ченемдик-укуктук, экономикалык-уюштуруучулук ыңгайлуу шарттарды түзөт.
Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралбаган төлөмдөрдү белгилөөгө жана алууга тыюу салынат.
Суроо: уй булолук бюджет менен бизнестин бюджетин созсуз турдо болушубуз керекпи? Болсок эмне учун.
Жооп: Уй болулук бюджет менен бизнестин бюджетин айрым жургузуу зарыл. Уй булолук бюджетти жана бизнестин бюджетин айырмалап жургузгондо, тагыраак айтканда, эсебин (учетун) айрым жургузгондо мучулуштуктор так жана даана корунот. Кайсыл бюджеттен биз
ашыкча чыгымдарга жол беруудобуз, кайсыл жерден киреше булактарын кобойтсок деген суроолорго озубуз жооп таба алабыз. Кайсыл жерден уномдогонду, ашыкча чыгымдарга жол бербегенди уйронобуз. Жасап жаткан бизнесибиз озун озу актап жатабы деген суроого жооп алабыз.
Суроо: Эмне үчүн ар дайым акча жетишпейт?
Жооп: Негизинен бюджет экиге бөлүнөт
-киреше
-чыгаша
Ал эми чыгаша керектүү жана каалоочу болуп кайра экиге бөлүнөт.
Биринчиден үй бүлөдөгү баардык киреше, чыгашаны учетко алып, эсептеп чыккан соң, керектүү жана каалоочу чыгашаларды тизмектеп алып, керектүү чыгашаларга биринчи акча коротунуз, (алар: тамак-аш, коммуналдык чыгымдар, транспорттук чыгымдар, сезондук кийим-кече, дары-дармектер, окуу-куралдары ж.б.) баардык түшкөн кирешенин 10% үнөмдөп коюңуз, андан кийин калганын каалоочу чыгашаларга коротсонуз болот.
Суроо: Кандай максаттарга кредит анча ылайыктуу болбойт? Эмнеге?
Жооп:
Керектөө (баалары өспөгөн активдерди сатып алуу) жана күтүлбөгөн окуялар – биз каалоолорубузду канааттандырабыз же кыйын кырдаалды жеңебиз, бирок карызга алынган каражаттардын эсебинен жана кошумча төлөм менен.
Көрсө, учурда өзүбүздүн акчабыз жок болуп жаткандыгы үчүн кошумча сумма төлөйт экенбиз. Ошол эле учурда, карызга алынган сумманы кирешебизди көбөйтпөгөн нерсеге жумшайбыз. Бул биз жөн гана чыгымдарды көбөйтүп жатабыз дегенди билдирет. Мындай максаттар үчүн, мүмкүн болушунча, үнөмдөлгөн каражаттарды пайдаланган оң.
Бул жерде өзүнчө категория – бул жакшы мектептерде жана университеттерде билим алуу жана окутуу үчүн насыялар, бул дагы өзүн төлөй турган инвестициянын бир түрү. Бирок, бул окуунун муктаждыктарга жооп бериши абдан маанилүү жана диплом эмгек рыногунда суроо -талапка ээ болушу, антпесе насыянын максаттуулугу кайрадан суроо жаратат.
Туруктуу чыгымдар үчүн насыялар, эң коркунучтуусу (электр энергиясы, тамак-аш ж.б.)
Суроо: Кредиттик сунушту кантип баалайбыз? Негизги тандоо критерийлери кандай?
чыгымдар үч негизги топко бөлүнөт:
1. Түз финансылык чыгымдар – кредит алуу жана колдонуу үчүн жана ага байланыштуу банкка төлөгөн акчабыз. Бул пайыздар, комиссиялар, кредит алуу менен байланышкан банкка башка кызматтар үчүн төлөмдөр.
2. Кошумча финансылык чыгымдар – биз кредит алуу жана аны төлөө үчүн банкка түз эмес, башка уюмдарга жана жеке адамдарга төлөгөн акча. Бул депозитти каттоо, транспорт, ортомчу ж.
3. Башка факторлор
• Бардык чыгымдарды кылдат талдоо керек
• Бир караганда, пайыздык ставка сандар боюнча так сүрөттү берет, бирок ал баанын бир аз гана бөлүгү болуп чыгат
• Финансылык эмес аспектилер финансылык сыяктуу эле маанилүү
• Сиз акыркы салмакталган көрүнүштү салыштырып көрүшүңүз керек – бардык факторлор чогуу!
Суроо: Финансыны кандай мөөнөткө пландайбыз?
Жооп: үч категорияга бөлүп, так план түзүп алабыз.
1. кыска мөөнөттүү (бир жылга чейин),
2. орто мөөнөттүү (2-3 жыл)
3. узак мөөнөттүү (3 жылдан ашык)
Мисалы: 1 жылда 300 000 сомдук автоунаа сатып алууну пландасак,
300 000÷12= 25000 сомдон айына чогултуш керек болот.
Суроо: финансылык сабаттулук дегенди кантип тушунсок болот?
Жооп: Финансылык сабаттулук бул адамдын акчага каражатына башланыштуу ойнонулган жана жуйолуу чечим кабыл алуусу. Уй булолук бюджеттеги кирешелерине жана чыгашаларына эсеп жургузу, аларды туура колдоно билуу. Алдыга коюлган максаттарды пландоо.
Суроо: Финансылык сабаттуулукту кантип жогорулатабыз?
Жооп: Киреше жана чыгаша булактарын анализдениз. Чыгашалардын учетун жургузуп, чыгашалардын санын, суммасын мумкун болушунча кыскартканга аракет кылыныз. Финансылык сабаттуулукту арттыруучу ар кандай семинар, тренингтерге катышып маалымат алыныз. Уномдогонду уйронуп, уномдолгон акча каражатын инвестицияга жумшоого уйронунуз. Акча каражатын депозит ачып банкта сактаныз, себеби акча каражаты айланып акча табышы керек. Насыяны туура пайдаланыныз.
Ответ:
Рента́бельность (от нем. rentabel[1] — доходный, полезный, прибыльный) — относительный показатель экономической эффективности. Рентабельность комплексно отражает степень эффективности использования материальных, трудовых и денежных ресурсов, а также природных богатств.
Коэффициент рентабельности рассчитывается как отношение прибыли к активам, ресурсам или потокам, её формирующим. Может выражаться как в прибыли на единицу вложенных средств, так и в прибыли, которую несёт в себе каждая полученная денежная единица. Показатели рентабельности часто выражают в процентах.
Суроо: Бизнес баштоо үчүн планды кандай түзүү керек?
Жооп: Биринчиден кандай бизнес тандайсыз так аныктап алуу зарыл.
1. Бизнес идея, негиздөөчүлөрүнүн аты жөнү, адреси.
2. Так максат коюу, Учурдагы абалды талдоо, азыр кайсы кайсы абалдасыз, кайсы абалга жеткиниз келет? (Канча суммада акча каражат керек же кандай жабдуулар керек)
3. Маркетинг планы ( бул сиздин бизнесиниздин рыноктогу орду, кардарларыныз ким? Так аныктап, анализ кылуу. Товарларды өндүрүп кардарлардын колуна өтүү жолу, упаковкалоо, сактоо жайлар жана ыкмалары, кандай формада сатуу керек, реклама).
Баа, кирешелүүлүк жана сапат абдан маанилүү.
4. Өндүрүштүк план. (Мисалы, нан сата турган болсоңуз, кайсы продукциялар керек болот тизмектеп аласыз да өндүрүлүп чыкканга чейинки баардык чыгаша абалы).
5. Финансылык план.
Пайда жана чыгым жөнүндө жылдык отчет,
1 күндүн, 1 айдын жана 1 жылдын кирешеси, чыгашасы андан соң таза пайдасын эсептеп рентабелдуулугун пайыздык абалда эсептеп аласыз.
6. Тобокелдиктерди талдоо жана аныктоо.
Сиздердин конкуренттер, артыкчылыктар жана кемчиликтер.
Кандай тоскоолдуктар бар, аларды кантип чечесиз.
Сиздин бизнестин кандай өзгөчөлүктөрү бар.
7. Бизнес планды ишке ашыруу.
Кадамдар, кийинки пландар.
Команда.
Акыркы абалда бизнестин так адреси көрсөтүлөт.
Суроо: Бир тандыр нандын өздүк наркын кантип эсептейбиз?
Жооп: бир кунго канча нан чыкса мисалы 100 даана тандыр нан чыкса ошол, 100 даана тандыр нандыы жазаарда канча чыгым кетсе ошол чыгымдардын баарын кошуп, чыккан суммасын 100 кө бөлөбүз.
Суроо: Бизнес планым ийгиликтуу болуш учун кандай шарттар керек?
Жооп: Бизнес -план ар бир бизнес ээси үчүн баалуу инструмент болуп саналат, сиз бизнес баштап жатасызбы, көп жылдар бою бизнесте болгонсузбу же өсүүгө даярсызбы.
Сатуу документи катары бизнес -планыңызды ойлонуп көрүңүз. Ал окурмандарга сиздин долбоор ийгиликтүү болууга мүмкүнчүлүгү бар экенине ишендириши керек. Сиздин шыктанууңуз, берилгендигиңиз жана долбоорго болгон ишенимиңиз окурманга ачык болушу керек. Окурманга тааныш болбогон өтө адистештирилген терминдерден жана схемалардан алыс болуңуз. Сиз баштап жаткан бизнестин түрү менен тааныш эмес окурманга бизнес -план жазышыңыз керек.
Эң эффективдүү бизнес -пландар – бул динамикалуу документтер, алар бизнес өскөндө жана өзгөрүүлөр болгондо өнүгөт. Сиздин планыңыз бизнесиңиздин учурдагы реалдуулугун, ал иштеген чөйрөнү жана учурдагы жана келечектеги максаттарыңызды чагылдырышы керек.
Суроо: Мисалы, мен кондитердик азыктарды ондуром деп бизнес идеяны ашырам десем, чыгашасыздык чекитин кандай жол менен аныктасам болот?
Жооп: Чыгашасыздык чекити -бул продукцияны өндүрүүнүн жана сатуунун көлөмү, мында чыгымдар кирешенин эсебинен компенсацияланат жана ар бир кийинки өндүрүш бирдигин өндүрүү жана сатуу менен ишкана киреше ала баштайт. Башкача айтканда, кирешелүүлүк чекити-бул ишкана жоготууларды толугу менен жаба турган жана компаниянын ишмердүүлүгү реалдуу киреше алып келе турган учур катары түшүнүлөт.
Суроо: Насыяны алууда эмнеге маани бериш керек.
Жооп: Насыяны алып жатканда томонку критерияларга конул болуш керек:
1. Пайыздын олчомуно;
2. Насыянын суммасына;
3. Банктын филиалдарына;
4. Банкоматтарына;
5. Банктын алыс жана жакын жайгашкандыгына;
6. Насыяны алууга кеткен чыгымдарга;
7. Насыяны толоо графигине;
8. Жолго кетуучу чыгымдарга
Суроо: Адам өзүнүн финансылык сабаттуулугун кантип жогорулатса болот:
Жооп: Кирешени жана чыгашаны туура анализдеңиз. Чыгашалардын санын мүмкүн болушунча
кыскартууга аракеттениңиз, өзгөчө ири суммадагы.
Кирешени жана чыгашаны каттоого алуучу атайын программаларды пайдаланыңыз. Алсак, «Үйбүлөлүк бухгалтерия».
Финансылык сабаттуулукту арттыруучу ар кандай семинарларга, тренингдерге катышып
маалымат алып туруңуз.
Топтогон акчаңызды капчыкка катып жата бербей, акчадан акча жасоонун жолдорун үйрөнүңүз.
Алсак, үйдө сактаган акча ар кандай коопсуз жагдайларга учурашы мүмкүн: уурдалышы же
тилсиз жоого, өрткө кабылышы мүмкүн. Мындай учурда акчаңызды эч ким кайтарып бербейт,
демек, күйүп кетти деген сөз. Андыктан депозит ачып, банкта сактаңыз. Акчаңызга үстөк пайыз
кошулуп каражатыңыз көбөйөт жана ишенимдүү корголот. Мындан сырткары ар кандай
облигация, мал сатып алыңыз, жеке бизнес ачыңыз.
Алынган насыяны туура пайдаланыңыз.
Суроо: Бюджетте киреше жана чыгаша бөлүгүн кандай айырмалап билебиз?
Жооп: Ар бир бюджеттин киреше жана чыгаша бөлүгү бар. Киреше бөлүк – бул акчалай түшүүлөр. Чыгаша бөлүк – чыгымдар. Финансыны башкаруу аспабы катары бюджеттин негизги багыты – акчанын кыймылын көзөмөлдөөгө жана башкарууга жардам берүү.
Эгерде чыгашалар кирешеге караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин таңсыктыгы
деп аталат. Эгерде киреше чыгашага караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин профицити
деп аталат.
Суроо: Адам өзүнүн финансылык сабаттуулугун кантип жогорулатса болот:
Жооп: Кирешени жана чыгашаны туура анализдеңиз. Чыгашалардын санын мүмкүн болушунча
кыскартууга аракеттениңиз, өзгөчө ири суммадагы.
Кирешени жана чыгашаны каттоого алуучу атайын программаларды пайдаланыңыз. Алсак, «Үйбүлөлүк бухгалтерия».
Финансылык сабаттуулукту арттыруучу ар кандай семинарларга, тренингдерге катышып
маалымат алып туруңуз.
Топтогон акчаңызды капчыкка катып жата бербей, акчадан акча жасоонун жолдорун үйрөнүңүз.
Алсак, үйдө сактаган акча ар кандай коопсуз жагдайларга учурашы мүмкүн: уурдалышы же
тилсиз жоого, өрткө кабылышы мүмкүн. Мындай учурда акчаңызды эч ким кайтарып бербейт,
демек, күйүп кетти деген сөз. Андыктан депозит ачып, банкта сактаңыз. Акчаңызга үстөк пайыз
кошулуп каражатыңыз көбөйөт жана ишенимдүү корголот. Мындан сырткары ар кандай
облигация, мал сатып алыңыз, жеке бизнес ачыңыз.
Алынган насыяны туура пайдаланыңыз.
Суроо: Бюджетте киреше жана чыгаша бөлүгүн кандай айырмалап билебиз?
Жооп: Ар бир бюджеттин киреше жана чыгаша бөлүгү бар. Киреше бөлүк – бул акчалай түшүүлөр. Чыгаша бөлүк – чыгымдар. Финансыны башкаруу аспабы катары бюджеттин негизги багыты – акчанын кыймылын көзөмөлдөөгө жана башкарууга жардам берүү.
Эгерде чыгашалар кирешеге караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин таңсыктыгы
деп аталат. Эгерде киреше чыгашага караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин профицити
деп аталат.
Суроо: Кирешени кандай жол менен көбөйтсө болот?
Жооп: Чыгымдарды оптималдаштыруу
Тапкан акчанын бир бөлүгүн сактоо (сактоо).
Бизнесиңизди пландап, узак мөөнөттүү финансылык максаттарды коюңуз.
Бюджет түзүү
Банкта депозит ачуудан тышкары, пассивдүү кирешеңизди кантип көбөйтүүңүздүн башка варианттары бар: валюталык операциялар, инвестициялар, кыймылсыз мүлк.
Кредитти керек болгондо гана алыңыз
Инвестиция кылуудан коркпоңуз.
Суроо: Үй бүлө бюджетин кантип башкарабыз?
Жооп: Үй-бүлө бюджетин түзүү жана аны жүргүзүү чыгашаларыңыз менен кирешелериңизди гана көзөмөлдөөгө мүмкүнчүлүк бербестен, үй-бүлөнүн капиталын көбөйтүп, пландаштырылган максатка жетүүгө мүмкүндүк берет. Бул үй-бүлөнүн ар бир мүчөсүнүн катышуусу маанилүү болгон биргелешкен иш. Үй-бүлө бюджетин түзүүгө балдарды үйрөтүү менен аларга өзүнүн жеке бюджетин башкарууга база түзүп бере аласыздар. Мында үй-бүлөнүн чыгашалары менен кирешелеринин эсебин жүргүзө турган үй-бүлөнүн бир мүчөсүн аныктоо зарыл, ал эми калгандары ага канча акча кайда жумшалгандыгы жөнүндө отчёт берип туруусу зарыл.
Үй-бүлө бюджетин түзүүнүн алдында сиздин учурдагы жагдайыңызды толук иликтеп чыгуу зарыл. Сиздин үй-бүлөңүз бир ай ичинде канча киреше аларын жана анын канча бөлүгү чыгашага кетерин эсептеп чыгуу керек. Ал үчүн түшкөн бардык кирешелерди, ошондой эле үй-бүлөнүн мүчөлөрүнүн 1 сомго чейинки чыгашаларын бир ай бою белгилеп жазып чыгуу зарыл. Бул кийинки айга үй-бүлө бюджетинин планын түзүүгө, болжолдоо учурунда максималдуу так болууга мүмкүндүк берет.
Эгерде сиздин чакан бизнесиңиз болсо, бизнес үй-бүлөнүн кирешесинин жалгыз булагы болуп саналган учурдан тышкары, бизнестин бюджети менен үй-бүлө бюджетин аралаштырбоо керек. Бизнес менен үй-бүлө бюджетин эки башка жүргүзүү зарыл, себеби үй-бүлө бюджетин бизнестен өзүнчө айкын кароого мүмкүн болот, ошондой эле бизнестин бюджетин да өзүнчө кароого мүмкүнчүлүк түзүлөт. Мисалы, үй-бүлө бюджетинин киреше бөлүгүнө сиздин бизнесиңизден түшкөн кирешени кошууга, ал эми чыгаша бөлүгүнө – жабдуу сатып алууга кеткен сарптоону кошуунун кереги жок.
Өзүңүздүн учурдагы чыгашаларыңыз менен кирешелериңизди даана көрө баштагандан кийин, акча баарына жетсин үчүн каражатты келечекте кандайча бөлүштүрүү керектиги даана түшүнүктүү боло баштайт. Бирок бюджетте эң башкысы – аны дайыма толтуруп туруу зарыл экендигин эстен чыгарбаңыз. Аны жөнөкөй дептерге жазуу менен, телефондогу атайын программанын жардамы же компьютердеги Excel таблицасы менен толтуруп турууга болот.
Үй-бүлөнүн бюджетин бир айга, бир жылга жана бир нече жылга түзүү сунушталат.
Үй-бүлө бюджетинин негизги элементтери болуп, киреше менен чыгаша эсептелет. Киреше – сиздин бюджетиңизге келип түшкөндөр. Бул үй-бүлөнүн бардык мүчөлөрүнүн эмгек акылары, акчалай белектер, кыймылсыз мүлктү ижарага берүүдөн түшкөн киреше жана башкалар болушу мүмкүн.
Эгерде кааласаңыз, кирешелерди иштеп жаткан үй-бүлө мүчөлөрү же төмөнкү эки категория боюнча классификацияласаңыз болот.
-туруктуу киреше – эмгек акы, кыймылсыз мүлктү ижарага берүүдөн түшкөн киреше.
-туруктуу эмес киреше – бизнестен түшкөн киреше, кошумча эмгек акы, акчалай белек.
Бюджетти түзүүчү экинчи бөлүгү чыгашалар, башкача айтканда, сиздин сарптоолоруңуз эсептелет. Чыгашалардын классификациясына көбүрөөк көңүл бөлүү керек, себеби бюджеттин чыгаша бөлүгү көп учурда көптөгөн бөлүктөргө бөлүнүп кетет. Чыгашалардын статьялары канчалык так жазылса, финансылык сүрөт ошончолук даана тартылат.
Суроо: Акчаны сактоо кайсы жолдору эң жакшы болуп эсептелинет?
Жооп: 1. Бардык коопсуздук чараларын сактоо менен үйдө жарым -жартылай накталай акча
2. Банкта sebergal эсебинде. Каалаган убакта акчаңызга ээ болуу үчүн аны толуктоо жана алуу керек. Бул методдун негизги кемчилиги – сиз банктын иштөө режимине көз карандылыгыңызда.
3. Банктын дебеттик картасы. Бул дебеттик картада, сиз кредиттик картада эмес, учурдагы чыгымдарга акча кармашыңыз керек.
13.09.2021.
Вопрос: Как составить хороший бизнес-план, чтоб действительно работал?
Ответ: Большинство людей, которые думают открыть свое дело, должны понимать, что составление грамотного и правильного бизнес-плана является очень важным этапом в реализации бизнеса. Завершенный бизнес план должен представлять полную картину деятельности вашего бизнеса от анализа до перспектив развития.
Бизнес план – это документ, который отвечает на все вопросы, связанные с вашим бизнесом и дает исчерпывающие представление о показателях компании в долгосрочной и краткосрочной перспективе и его можно редактировать наряду с изменением текущих планов и стратегий.
Например, как же пишется бизнес план? Правильно составить бизнес план возможно, если детально изучить каждый его раздел:
Вводная часть или резюме проекта;
Описание товаров и услуг;
Анализ рынка и маркетинговая стратегия;
Производственный план;
Организационный план;
Финансовый план и бюджетирование;
Ожидаемые результаты, оценка рисков и перспективы развития.
14.09.2021.
Вопрос: В семейном бюджете в каких случаях пригодится финансовый план?
Ответ: Финансовый план пригодится во всех случаях. Например, вы задумали продать старый автомобиль и купить новый в течение полугода. Вам нужно дополнительно 300 000 сом. У вас сразу возникают вопросы: накопить, взять деньги в долг или купить в кредит? Успеем за полгода или нужно больше времени? Финансовый план поможет понять, как распределить доходы и расходы, чтобы получалось откладывать, сумеете ли вы накопить всю сумму за поставленный срок, как изменятся ваши расходы, если придется ежемесячно платить по кредиту.
Даже если ваша семья не испытывает затруднений с финансами и деньги есть всегда, план будет полезен, чтобы не упускать из виду стратегические цели (например, отложить «на старость» или образование детей) и возможности для увеличения доходов.
16.09.2021.
Вопрос: Что нужно учесть при составлении семейного плана?
Ответ: при составлении семейного плана в семейном бюджете нужно учитывать интересы всех членов семьи. Дети растут, им нужно часто покупать новую одежду/обувь, а родителям необходим отдых. При этом вся семья (не только те, кто зарабатывает деньги и обеспечивает семье доход) должна быть в курсе общих целей и заинтересована в их достижении. Это как минимум убережет от конфликтов на финансовой почве.
15.09.2021.
Вопрос: Как составить успешный маркетинговый план?
Ответ: Алгоритм разработки плана маркетинга состоит из пяти шагов:
Определение миссии;
Проведение SWOT-анализа;
Определение стратегии и целей предприятия;
Определение задач маркетинга и программы действий по их достижению
Составление маркетингового плана и контроль за его выполнением.
18.09.2021.
Вопрос:Еще раз обясните, для чего осуществляется бизнес планирование?
Ответ: Бизнес-планирование — это составление бизнес-плана, позволяющего эффективно управлять бизнес делом, а также обеспечивать его успешную деятельность в будущем. Бизнес-план разрабатывается для внешних и для внутренних целей.
20.09.2021.
Вопрос: Как успешно накопить свои сбережения?
Ответ: Сбережения обеспечат финансовую «подушку безопасности» в случае потери работы или внезапных срочных трат. Лучше всего открыть вклад в банке — это поможет уберечь накопления от инфляции, здесь нужно обратить внимание до какой суммы депозиты застрахованы государством. Часть денег можно положить на индивидуальный инвестиционный счет, чтобы приумножить накопления и получить налоговый вычет — но важно помнить о рисках. Нужно тщательно анализировать плюсы и минусы каждого сбережения (дома, в виде золота, в банке, в копилке, в виде скота и т.д.)
22.09.2021.
Вопрос: Для чего нужен производственный план?
Ответ: Главная функция производственного плана это достижение поставленных целей. Например, задачи, которые позволяет решить производственный план:
Привлечение новых клиентов, увеличение лояльности представителей уже имеющейся клиентской базы.
Полноценное использование всех имеющихся ресурсов для удовлетворения нужд потребителей,
Производство конкурентоспособного товара, внедрение технологических инноваций.
Повышение качества продукции и услуг.
Закупку оптимального объема сырья хорошего качества по низким ценам.
Создание резерва ресурсов на случай увеличения спроса.
Деятельность в рамках установленного бюджета.
Уменьшение кредитов компании.
Стандартизацию отчетности и др.
24.09.2021.
Вопрос: С чего начать управление семейным бюджетом? Как теперь применять эти знания в жизни?
Ответ: Начните вести таблицу учета доходов и расходов. Да, это кропотливое, порой утомительное занятие, но поверьте, оно того стоит. Двух-трех месяцев вполне достаточно, чтобы понять, сколько денег ваша семья зарабатывает в месяц и как вы их расходуете. И это понимание обернется выгодой для вас и вашей семьи.
Проанализируйте доходы и расходы. Выясните, какие расходы у вас повторяются из месяца в месяц и сколько денег вам нужно. Определите, сколько в среднем вы тратите ежемесячно на медицину, одежду, продукты, транспорт и связь.
Сформулируйте цели. Цели – то, ради чего вы составляете план. Определите срок, за который вы планируете этих целей достичь. Планирование может быть долгосрочным (на 5, 10 и даже 20 лет) или краткосрочным (на несколько месяцев).
Составьте план. Учтите в нем свои ежемесячные траты. Проработайте разные варианты достижения целей: накопить, взять деньги в долг, получить кредит. Для каждой цели выберите те, которых собираетесь придерживаться в плане и в жизни.
Следуйте плану и вовремя корректируйте его
27.09.2021.
Вопрос: Пассивный доход: что это и как его получать?
Ответ: Когда вы работаете и получаете зарплату – это активный доход. Но если вдруг вы потеряете работу по какой-либо причине – сокращение, болезнь, не сошлись характером с руководством, – этот доход у вас пропадет. Пассивный доход – это деньги, которые регулярно поступают вам вне зависимости от вашего возраста, здоровья и работоспособности.
К планированию пассивного дохода стоит подойти серьезно, ведь создается он, как правило, не за месяц и даже не за год. Для начала нужно решить: когда именно вам понадобятся дополнительные доходы — через три, пять или десять лет. Определите, сколько денег вам нужно, как долго и как часто вы хотите получать выплаты: раз в месяц до конца жизни, периодически — например, раз в пять лет, или по какому-то другому графику. Подумайте, как вы сможете откладывать — с каждой зарплаты понемногу, раз в год с премии или всего однажды, когда получите наследство. Сроки и суммы, конечно, должны быть реалистичными. Определившись с планами, можно подобрать наиболее подходящие инструменты.
Суроо: Жеке бизнести ачыш учун , тагырак айтканда килем даярдоо боюнча бизнес планын даярдоо ыкмалары кандай жана тузуму?
Жооп: Бизнес-план кандайдыр бир иш-аракеттерди жазып, төмөнкү түзүмүн колдоно аласыз:
-идеялар тууралуу жалпы маалымат.
-рыногун анализдөө.
– маркетинг.
-долбоору боюнча каржылоо.
-Өндүрүштүк план.
-Экономикалык баалоо көрсөткүчтөрү.
Ыкмалар: Экономикалык анализ, SWOT анализ, каржылык пландоо ж.б.
Суроо: Брендди иштеп чыгуу жолдору кандай?
Жооп: Бренд жана корпоративдик идентификация көзгө гана көрүнбөстөн, бизнес катары иш-аракеттерибизде, биздин максаттарыбызда жана процесстерибизди жүзөгө ашырууда да чагылдырылышы керек.
Брендди түзүү процесси
Брендди түзүү процесси ийгиликтүү болушу үчүн биз 4 маанилүү иш-аракетти аткарышыбыз керек:
Биздин максаттуу аудиторияны түшүнүү жана билүү, бул аларды чечүү үчүн адекваттуу стратегияны түзүүгө мүмкүндүк берет.
Иш-аракеттер планыңыз бар биздин бренддин негизги аспектилерин иштеп чыгуу.
Түзүү жана ишке ашыруу биздин бизнестин технологиялык жана уюштуруу структурасы, башкача айтканда, атыбызды, логотипибизди, имиджибизди жана корпоративдик түстөрдү, тиркемелерди, өнүмдөрдү жана башкаларды иштеп чыгуу.
Бул керек натыйжаларын өлчөө биздин кардарлар менен кайтарым байланышты талдоонун натыйжасында алынган нерселердин бардыгын оңдоп, өркүндөтүүдөн тышкары, биздин стратегиянын жана иш-аракеттердин планы.
суроо: Эгерде бизде бир нече адам болуп ар бирибиз биздез идеялар көп болсо, кайсынысын ишке ашырууну кантип тандап алабыз,
жооп: биринчи болгон идеяларды чогултуп, канча болсо ошончонун баарын анан чон флипчардка жазып алып тизмелеп, анан ар бирин атайын даярдалган критерийлер менен баалап мисалы бир баллдан он балга чейин баллдык система менен, анан ар биринин жалпы суммасын чыгарып эн коп алган баал бизнесин ишке ашырсаныздар болот. томонкудой критерийлео менен
1) ушул бизнес боюнча команданын тажырыйбасы кандай?
2) бизнес боюнча команда мучолорунун билим денгээли кандай?
3) азыркы учурда Бизнес идеянын канчалык негизги капиталдары бар?
4) ушул бизнес боюнча ар бирибиздин жондобумуз канчалык бар?
жана башка ушундай зыяктуу критерийден откоруп алып бааласак болот.
Суроо: озубузго керектуу адистерди даярдап. же окуткандан кийин ал бизге иштеп бербей кетип калган учур болот, ошого жол бербеш учун эмне кылыш керек.
Жооп: окуутарда уйроотордо келишим тузушунуздор керек. окуп буткондон кийин сиздерге иштеп берем деген манызда же кандайдыр бир убакытты коргозуп.
Суроо: Жергиликтуу оз алдынча башкаруу органдары кандай женилдиктерди бере алат?
Жооп: ото деле чон женилдиктерди бере алышпайт, практигада деле аз эле кездешет. мисалы мыйзамдарда мындай жазылган
КР Салык кодексинде
1) Орду толгус кырдаалдарда жер салыгын толоодон 3 жылга чейин бошотуу, эгерде ушундай учурда бизнес багытында болсо кайрылып корсонуздор болот.
2) Мулк салыгы боюнча – жылына 30 млн.сомго чейинки коломдо ишмердуулук жургузгон жаны ишканаларды бошотуу
Суроо: Жеке ишкердин, салык төлөөчү катары милдеттери кандай?
Жооп: КР Салык кодексине, 44 беренесине ылайык :
Салык төлөөчү төмөнкүлөргө милдеттүү:
1) белгиленген тартипте салык кызматынын органында катталууга;
2) салык милдеттенмесин аткарууга;
3) ушул Кодексте белгиленген талаптарга ылайык салык милдеттенмесин эсепке алууну
жүргүзүүгө;
4) ушул Кодексте белгиленген тартипте жана мөөнөттөрдө салык отчетун берүүгө;
5) ушул Кодексте белгиленген учурларда жана тартипте түшүндүрмөлөрдү, маалыматтарды
жана документтерди берүүгө;
6) салыктык укук бузуулардын кесепеттерин четтетүү же салыктык укук бузууларга алып
келүүчү аракеттерди же аракетсиздикти токтотуу жөнүндө салык кызматынын органдарынын
мыйзамдуу көрсөтмөсүн аткарууга;
7) салык кызматынын органдарынын кызмат адамдары ушул Кодекстин негизинде кызматтык
милдеттерин аткарып жатканда алардын мыйзамдуу иш-аракетине тоскоол болбоого;
8) көрсөтмөкаттын негизинде көчмө салык текшерүүсү, рейддик салык текшерүүсү жана
салык постун белгилөө формасында салык контролун, ошондой эле хронометраждык
иликтөөлөрдү жүргүзгөн, ошондой эле салык төлөөчү мойнуна алган салык карыздарын накталай
акча каражаттарынын эсебинен өндүрүп алууну жүргүзгөн учурда, салык кызматынын
органдарынын кызмат адамдарын бар болушу же пайдаланылышы салык милдеттенмелеринин
келип чыгышына алып келүүчү аймакка же жайга киргизүүгө;
9) салык милдеттенмелерин эсепке алууну жана аткарууну ырастаган документтердин
төмөнкүдөй мөөнөттөрдө сакталышын камсыз кылууга:
а) кагаз түрүндөгү жана электрондук документтерди – ыктыярдуу патенттин негизинде сатып
алууну жана салыктарды төлөөнү ырастаган документтерди кошпогондо, кеминде 6 жылдын
ичинде;
Налоговый кодекс Кыргызской Республики
стр. 19 из 215
б) ыктыярдуу патенттин негизинде сатып алууну жана салыктарды төлөөнү ырастаган
документтерди – 3 жылдын ичинде;
10) салык кызматынын органынын текшерүү жүргүзгөн кызмат адамына текшерүүнү же
контролдоону каттоо үчүн инспектордук текшерүүлөр китебин көрсөтүүгө;
11) Кыргыз Республикасынын чегинен сырткаркы эсептер жөнүндө маалыматты кошо
алганда, банктардагы эсептерди ачуу же жабуу тууралуу мындай эсептер ачылган же жабылган
күндөн кийинки күндөн тартып 15 күндүн аралыгында билдирүүгө.
12) салык органдарын кабарлоого:
а) Евразия экономикалык бирлигине мүчө-мамлекеттерден алдыда импорттолуучу
товарларды ала тургандыгы тууралуу;
б) ташып келинген товарлардын касиетин жана мүнөздөмөсүн өзгөртпөстөн кийин Кыргыз
Республикасынын аймагынан ташылып кетүүчү товарларды Бажы бирлигине мүчө –
мамлекеттердин аймагынан Кыргыз Республикасынын аймагына убактылуу ташып киргизүү
тууралуу;
в) чыгарылган товарлардын сапатын жана касиетин өзгөртпөстөн кийин Кыргыз
Республикасынын аймагына ташып келинүүчү товарларды Кыргыз Республикасынын аймагынан
Евразия экономикалык бирлигине мүчө – мамлекеттердин аймагына убактылуу ташып чыгаруу
тууралуу.
13) товарларды маркалоону жүзөгө ашырууга, маркалануучу товарлар жөнүндө
маалыматтарды берүүгө жана товарларды маркалоого карата Кыргыз Республикасынын
мыйзамдарында жана/же Евразия экономикалык бирлигинин мыйзамдарында каралган
милдеттерди аткарууга.
Кыргыз Республикасынын аймагынан Бажы бирлигине мүчө – мамлекеттердин аймагына
товарларды ташып келүү (ташып чыгаруу) тууралуу кабарлоо тартиби Кыргыз Республикасынын
Өкмөтү тарабынан бекитилет
Суроо: Жеке ишкер ишкана ачса, аны мамлекет тарабынан колдоо кандай?
Жооп: Кыргыз Республикасынын Ишкерлердин укуктарын коргоо жөнүндө Мыйзамына ыйлайык ( 2001-жылдын 1-февралы № 15) 4 беренеде:
Мамлекет ишкерлерге менчигинин түрлөрүнө карабастан, төмөнкүлөрдү кепилдикке алат:
– тең укуктуулук жана каржылык, эмгектик, табигый, маалыматтык жана интеллектуалдык ресурстарга бирдей укук жана мүмкүнчүлүк берүү;
– атаандаштыкты коргоо жана өнүктүрүү үчүн шарттарды түзүү;
– Кыргыз Республикасынын аймагында жана чет мамлекеттерде Кыргыз Республикасы катышуучусу болуп саналган, мыйзамда белгиленген тартипте күчүнө кирген эл аралык келишимдердин негиздеринде иштеп жаткан ишкердиктин субъекттеринин укуктары менен мыйзамдуу таламдарын коргоо.
Тиешелүү органдардын мыйзамда белгиленген негиздердин жана ыйгарым укуктарынын чектеринен тышкары учурларда, ишкерлердин иштерине мамлекеттин жана анын органдарынын кийлигишүүсүнө жол берилбейт.
Мамлекет экономиканын артыкчылыктуу тармактарындагы ишкердикти колдоонун жана өнүктүрүүнүн программасын иштеп чыгууну жана аны жүзөгө ашырууну камсыздайт, инфраструктуралык жана институционалдык өзгөртүүлөрдү жүргүзөт, аларды ишке ашыруу үчүн ченемдик-укуктук, экономикалык-уюштуруучулук ыңгайлуу шарттарды түзөт.
Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралбаган төлөмдөрдү белгилөөгө жана алууга тыюу салынат.
Суроо: уй булолук бюджет менен бизнестин бюджетин созсуз турдо болушубуз керекпи? Болсок эмне учун.
Жооп: Уй болулук бюджет менен бизнестин бюджетин айрым жургузуу зарыл. Уй булолук бюджетти жана бизнестин бюджетин айырмалап жургузгондо, тагыраак айтканда, эсебин (учетун) айрым жургузгондо мучулуштуктор так жана даана корунот. Кайсыл бюджеттен биз
ашыкча чыгымдарга жол беруудобуз, кайсыл жерден киреше булактарын кобойтсок деген суроолорго озубуз жооп таба алабыз. Кайсыл жерден уномдогонду, ашыкча чыгымдарга жол бербегенди уйронобуз. Жасап жаткан бизнесибиз озун озу актап жатабы деген суроого жооп алабыз.
Суроо: Эмне үчүн ар дайым акча жетишпейт?
Жооп: Негизинен бюджет экиге бөлүнөт
-киреше
-чыгаша
Ал эми чыгаша керектүү жана каалоочу болуп кайра экиге бөлүнөт.
Биринчиден үй бүлөдөгү баардык киреше, чыгашаны учетко алып, эсептеп чыккан соң, керектүү жана каалоочу чыгашаларды тизмектеп алып, керектүү чыгашаларга биринчи акча коротунуз, (алар: тамак-аш, коммуналдык чыгымдар, транспорттук чыгымдар, сезондук кийим-кече, дары-дармектер, окуу-куралдары ж.б.) баардык түшкөн кирешенин 10% үнөмдөп коюңуз, андан кийин калганын каалоочу чыгашаларга коротсонуз болот.
Суроо: Кандай максаттарга кредит анча ылайыктуу болбойт? Эмнеге?
Жооп:
Керектөө (баалары өспөгөн активдерди сатып алуу) жана күтүлбөгөн окуялар – биз каалоолорубузду канааттандырабыз же кыйын кырдаалды жеңебиз, бирок карызга алынган каражаттардын эсебинен жана кошумча төлөм менен.
Көрсө, учурда өзүбүздүн акчабыз жок болуп жаткандыгы үчүн кошумча сумма төлөйт экенбиз. Ошол эле учурда, карызга алынган сумманы кирешебизди көбөйтпөгөн нерсеге жумшайбыз. Бул биз жөн гана чыгымдарды көбөйтүп жатабыз дегенди билдирет. Мындай максаттар үчүн, мүмкүн болушунча, үнөмдөлгөн каражаттарды пайдаланган оң.
Бул жерде өзүнчө категория – бул жакшы мектептерде жана университеттерде билим алуу жана окутуу үчүн насыялар, бул дагы өзүн төлөй турган инвестициянын бир түрү. Бирок, бул окуунун муктаждыктарга жооп бериши абдан маанилүү жана диплом эмгек рыногунда суроо -талапка ээ болушу, антпесе насыянын максаттуулугу кайрадан суроо жаратат.
Туруктуу чыгымдар үчүн насыялар, эң коркунучтуусу (электр энергиясы, тамак-аш ж.б.)
Суроо: Кредиттик сунушту кантип баалайбыз? Негизги тандоо критерийлери кандай?
чыгымдар үч негизги топко бөлүнөт:
1. Түз финансылык чыгымдар – кредит алуу жана колдонуу үчүн жана ага байланыштуу банкка төлөгөн акчабыз. Бул пайыздар, комиссиялар, кредит алуу менен байланышкан банкка башка кызматтар үчүн төлөмдөр.
2. Кошумча финансылык чыгымдар – биз кредит алуу жана аны төлөө үчүн банкка түз эмес, башка уюмдарга жана жеке адамдарга төлөгөн акча. Бул депозитти каттоо, транспорт, ортомчу ж.
3. Башка факторлор
• Бардык чыгымдарды кылдат талдоо керек
• Бир караганда, пайыздык ставка сандар боюнча так сүрөттү берет, бирок ал баанын бир аз гана бөлүгү болуп чыгат
• Финансылык эмес аспектилер финансылык сыяктуу эле маанилүү
• Сиз акыркы салмакталган көрүнүштү салыштырып көрүшүңүз керек – бардык факторлор чогуу!
Суроо: Банкка Аманат коюда эмнеге көңүл буруу зарыл?
Жооп:
– Пайыз
– Эсеп ачуу жана тейлөө акысы
– Жеткиликтүүлүк
– Ыңгайлуулук
– Коопсуздук
Суроо: Финансыны кандай мөөнөткө пландайбыз?
Жооп: үч категорияга бөлүп, так план түзүп алабыз.
1. кыска мөөнөттүү (бир жылга чейин),
2. орто мөөнөттүү (2-3 жыл)
3. узак мөөнөттүү (3 жылдан ашык)
Мисалы: 1 жылда 300 000 сомдук автоунаа сатып алууну пландасак,
300 000÷12= 25000 сомдон айына чогултуш керек болот.
Суроо: финансылык сабаттулук дегенди кантип тушунсок болот?
Жооп: Финансылык сабаттулук бул адамдын акчага каражатына башланыштуу ойнонулган жана жуйолуу чечим кабыл алуусу. Уй булолук бюджеттеги кирешелерине жана чыгашаларына эсеп жургузу, аларды туура колдоно билуу. Алдыга коюлган максаттарды пландоо.
Суроо: Финансылык сабаттуулукту кантип жогорулатабыз?
Жооп: Киреше жана чыгаша булактарын анализдениз. Чыгашалардын учетун жургузуп, чыгашалардын санын, суммасын мумкун болушунча кыскартканга аракет кылыныз. Финансылык сабаттуулукту арттыруучу ар кандай семинар, тренингтерге катышып маалымат алыныз. Уномдогонду уйронуп, уномдолгон акча каражатын инвестицияга жумшоого уйронунуз. Акча каражатын депозит ачып банкта сактаныз, себеби акча каражаты айланып акча табышы керек. Насыяны туура пайдаланыныз.
https://youtu.be/LGIBZnqfJjQ
Вопрос: Что такое рентабельность?
Ответ:
Рента́бельность (от нем. rentabel[1] — доходный, полезный, прибыльный) — относительный показатель экономической эффективности. Рентабельность комплексно отражает степень эффективности использования материальных, трудовых и денежных ресурсов, а также природных богатств.
Коэффициент рентабельности рассчитывается как отношение прибыли к активам, ресурсам или потокам, её формирующим. Может выражаться как в прибыли на единицу вложенных средств, так и в прибыли, которую несёт в себе каждая полученная денежная единица. Показатели рентабельности часто выражают в процентах.
Бизнес баштоо учун планды кандай тузуу керек
Суроо: Бизнес баштоо үчүн планды кандай түзүү керек?
Жооп: Биринчиден кандай бизнес тандайсыз так аныктап алуу зарыл.
1. Бизнес идея, негиздөөчүлөрүнүн аты жөнү, адреси.
2. Так максат коюу, Учурдагы абалды талдоо, азыр кайсы кайсы абалдасыз, кайсы абалга жеткиниз келет? (Канча суммада акча каражат керек же кандай жабдуулар керек)
3. Маркетинг планы ( бул сиздин бизнесиниздин рыноктогу орду, кардарларыныз ким? Так аныктап, анализ кылуу. Товарларды өндүрүп кардарлардын колуна өтүү жолу, упаковкалоо, сактоо жайлар жана ыкмалары, кандай формада сатуу керек, реклама).
Баа, кирешелүүлүк жана сапат абдан маанилүү.
4. Өндүрүштүк план. (Мисалы, нан сата турган болсоңуз, кайсы продукциялар керек болот тизмектеп аласыз да өндүрүлүп чыкканга чейинки баардык чыгаша абалы).
5. Финансылык план.
Пайда жана чыгым жөнүндө жылдык отчет,
1 күндүн, 1 айдын жана 1 жылдын кирешеси, чыгашасы андан соң таза пайдасын эсептеп рентабелдуулугун пайыздык абалда эсептеп аласыз.
6. Тобокелдиктерди талдоо жана аныктоо.
Сиздердин конкуренттер, артыкчылыктар жана кемчиликтер.
Кандай тоскоолдуктар бар, аларды кантип чечесиз.
Сиздин бизнестин кандай өзгөчөлүктөрү бар.
7. Бизнес планды ишке ашыруу.
Кадамдар, кийинки пландар.
Команда.
Акыркы абалда бизнестин так адреси көрсөтүлөт.
3.
Суроо: Бир тандыр нандын өздүк наркын кантип эсептейбиз?
Жооп: бир кунго канча нан чыкса мисалы 100 даана тандыр нан чыкса ошол, 100 даана тандыр нандыы жазаарда канча чыгым кетсе ошол чыгымдардын баарын кошуп, чыккан суммасын 100 кө бөлөбүз.
Суроо: Бизнес планым ийгиликтуу болуш учун кандай шарттар керек?
Жооп: Бизнес -план ар бир бизнес ээси үчүн баалуу инструмент болуп саналат, сиз бизнес баштап жатасызбы, көп жылдар бою бизнесте болгонсузбу же өсүүгө даярсызбы.
Сатуу документи катары бизнес -планыңызды ойлонуп көрүңүз. Ал окурмандарга сиздин долбоор ийгиликтүү болууга мүмкүнчүлүгү бар экенине ишендириши керек. Сиздин шыктанууңуз, берилгендигиңиз жана долбоорго болгон ишенимиңиз окурманга ачык болушу керек. Окурманга тааныш болбогон өтө адистештирилген терминдерден жана схемалардан алыс болуңуз. Сиз баштап жаткан бизнестин түрү менен тааныш эмес окурманга бизнес -план жазышыңыз керек.
Эң эффективдүү бизнес -пландар – бул динамикалуу документтер, алар бизнес өскөндө жана өзгөрүүлөр болгондо өнүгөт. Сиздин планыңыз бизнесиңиздин учурдагы реалдуулугун, ал иштеген чөйрөнү жана учурдагы жана келечектеги максаттарыңызды чагылдырышы керек.
Суроо: Мисалы, мен кондитердик азыктарды ондуром деп бизнес идеяны ашырам десем, чыгашасыздык чекитин кандай жол менен аныктасам болот?
Жооп: Чыгашасыздык чекити -бул продукцияны өндүрүүнүн жана сатуунун көлөмү, мында чыгымдар кирешенин эсебинен компенсацияланат жана ар бир кийинки өндүрүш бирдигин өндүрүү жана сатуу менен ишкана киреше ала баштайт. Башкача айтканда, кирешелүүлүк чекити-бул ишкана жоготууларды толугу менен жаба турган жана компаниянын ишмердүүлүгү реалдуу киреше алып келе турган учур катары түшүнүлөт.
Суроо: Насыяны алууда эмнеге маани бериш керек.
Жооп: Насыяны алып жатканда томонку критерияларга конул болуш керек:
1. Пайыздын олчомуно;
2. Насыянын суммасына;
3. Банктын филиалдарына;
4. Банкоматтарына;
5. Банктын алыс жана жакын жайгашкандыгына;
6. Насыяны алууга кеткен чыгымдарга;
7. Насыяны толоо графигине;
8. Жолго кетуучу чыгымдарга
Суроо: Адам өзүнүн финансылык сабаттуулугун кантип жогорулатса болот:
Жооп: Кирешени жана чыгашаны туура анализдеңиз. Чыгашалардын санын мүмкүн болушунча
кыскартууга аракеттениңиз, өзгөчө ири суммадагы.
Кирешени жана чыгашаны каттоого алуучу атайын программаларды пайдаланыңыз. Алсак, «Үйбүлөлүк бухгалтерия».
Финансылык сабаттуулукту арттыруучу ар кандай семинарларга, тренингдерге катышып
маалымат алып туруңуз.
Топтогон акчаңызды капчыкка катып жата бербей, акчадан акча жасоонун жолдорун үйрөнүңүз.
Алсак, үйдө сактаган акча ар кандай коопсуз жагдайларга учурашы мүмкүн: уурдалышы же
тилсиз жоого, өрткө кабылышы мүмкүн. Мындай учурда акчаңызды эч ким кайтарып бербейт,
демек, күйүп кетти деген сөз. Андыктан депозит ачып, банкта сактаңыз. Акчаңызга үстөк пайыз
кошулуп каражатыңыз көбөйөт жана ишенимдүү корголот. Мындан сырткары ар кандай
облигация, мал сатып алыңыз, жеке бизнес ачыңыз.
Алынган насыяны туура пайдаланыңыз.
Суроо: Бюджетте киреше жана чыгаша бөлүгүн кандай айырмалап билебиз?
Жооп: Ар бир бюджеттин киреше жана чыгаша бөлүгү бар. Киреше бөлүк – бул акчалай түшүүлөр. Чыгаша бөлүк – чыгымдар. Финансыны башкаруу аспабы катары бюджеттин негизги багыты – акчанын кыймылын көзөмөлдөөгө жана башкарууга жардам берүү.
Эгерде чыгашалар кирешеге караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин таңсыктыгы
деп аталат. Эгерде киреше чыгашага караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин профицити
деп аталат.
Суроо: Адам өзүнүн финансылык сабаттуулугун кантип жогорулатса болот:
Жооп: Кирешени жана чыгашаны туура анализдеңиз. Чыгашалардын санын мүмкүн болушунча
кыскартууга аракеттениңиз, өзгөчө ири суммадагы.
Кирешени жана чыгашаны каттоого алуучу атайын программаларды пайдаланыңыз. Алсак, «Үйбүлөлүк бухгалтерия».
Финансылык сабаттуулукту арттыруучу ар кандай семинарларга, тренингдерге катышып
маалымат алып туруңуз.
Топтогон акчаңызды капчыкка катып жата бербей, акчадан акча жасоонун жолдорун үйрөнүңүз.
Алсак, үйдө сактаган акча ар кандай коопсуз жагдайларга учурашы мүмкүн: уурдалышы же
тилсиз жоого, өрткө кабылышы мүмкүн. Мындай учурда акчаңызды эч ким кайтарып бербейт,
демек, күйүп кетти деген сөз. Андыктан депозит ачып, банкта сактаңыз. Акчаңызга үстөк пайыз
кошулуп каражатыңыз көбөйөт жана ишенимдүү корголот. Мындан сырткары ар кандай
облигация, мал сатып алыңыз, жеке бизнес ачыңыз.
Алынган насыяны туура пайдаланыңыз.
Суроо: Бюджетте киреше жана чыгаша бөлүгүн кандай айырмалап билебиз?
Жооп: Ар бир бюджеттин киреше жана чыгаша бөлүгү бар. Киреше бөлүк – бул акчалай түшүүлөр. Чыгаша бөлүк – чыгымдар. Финансыны башкаруу аспабы катары бюджеттин негизги багыты – акчанын кыймылын көзөмөлдөөгө жана башкарууга жардам берүү.
Эгерде чыгашалар кирешеге караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин таңсыктыгы
деп аталат. Эгерде киреше чыгашага караганда көбүрөөк болсо, анда бул – бюджеттин профицити
деп аталат.
Суроо: Кирешени кандай жол менен көбөйтсө болот?
Жооп: Чыгымдарды оптималдаштыруу
Тапкан акчанын бир бөлүгүн сактоо (сактоо).
Бизнесиңизди пландап, узак мөөнөттүү финансылык максаттарды коюңуз.
Бюджет түзүү
Банкта депозит ачуудан тышкары, пассивдүү кирешеңизди кантип көбөйтүүңүздүн башка варианттары бар: валюталык операциялар, инвестициялар, кыймылсыз мүлк.
Кредитти керек болгондо гана алыңыз
Инвестиция кылуудан коркпоңуз.
Суроо: Үй бүлө бюджетин кантип башкарабыз?
Жооп: Үй-бүлө бюджетин түзүү жана аны жүргүзүү чыгашаларыңыз менен кирешелериңизди гана көзөмөлдөөгө мүмкүнчүлүк бербестен, үй-бүлөнүн капиталын көбөйтүп, пландаштырылган максатка жетүүгө мүмкүндүк берет. Бул үй-бүлөнүн ар бир мүчөсүнүн катышуусу маанилүү болгон биргелешкен иш. Үй-бүлө бюджетин түзүүгө балдарды үйрөтүү менен аларга өзүнүн жеке бюджетин башкарууга база түзүп бере аласыздар. Мында үй-бүлөнүн чыгашалары менен кирешелеринин эсебин жүргүзө турган үй-бүлөнүн бир мүчөсүн аныктоо зарыл, ал эми калгандары ага канча акча кайда жумшалгандыгы жөнүндө отчёт берип туруусу зарыл.
Үй-бүлө бюджетин түзүүнүн алдында сиздин учурдагы жагдайыңызды толук иликтеп чыгуу зарыл. Сиздин үй-бүлөңүз бир ай ичинде канча киреше аларын жана анын канча бөлүгү чыгашага кетерин эсептеп чыгуу керек. Ал үчүн түшкөн бардык кирешелерди, ошондой эле үй-бүлөнүн мүчөлөрүнүн 1 сомго чейинки чыгашаларын бир ай бою белгилеп жазып чыгуу зарыл. Бул кийинки айга үй-бүлө бюджетинин планын түзүүгө, болжолдоо учурунда максималдуу так болууга мүмкүндүк берет.
Эгерде сиздин чакан бизнесиңиз болсо, бизнес үй-бүлөнүн кирешесинин жалгыз булагы болуп саналган учурдан тышкары, бизнестин бюджети менен үй-бүлө бюджетин аралаштырбоо керек. Бизнес менен үй-бүлө бюджетин эки башка жүргүзүү зарыл, себеби үй-бүлө бюджетин бизнестен өзүнчө айкын кароого мүмкүн болот, ошондой эле бизнестин бюджетин да өзүнчө кароого мүмкүнчүлүк түзүлөт. Мисалы, үй-бүлө бюджетинин киреше бөлүгүнө сиздин бизнесиңизден түшкөн кирешени кошууга, ал эми чыгаша бөлүгүнө – жабдуу сатып алууга кеткен сарптоону кошуунун кереги жок.
Өзүңүздүн учурдагы чыгашаларыңыз менен кирешелериңизди даана көрө баштагандан кийин, акча баарына жетсин үчүн каражатты келечекте кандайча бөлүштүрүү керектиги даана түшүнүктүү боло баштайт. Бирок бюджетте эң башкысы – аны дайыма толтуруп туруу зарыл экендигин эстен чыгарбаңыз. Аны жөнөкөй дептерге жазуу менен, телефондогу атайын программанын жардамы же компьютердеги Excel таблицасы менен толтуруп турууга болот.
Үй-бүлөнүн бюджетин бир айга, бир жылга жана бир нече жылга түзүү сунушталат.
Үй-бүлө бюджетинин негизги элементтери болуп, киреше менен чыгаша эсептелет. Киреше – сиздин бюджетиңизге келип түшкөндөр. Бул үй-бүлөнүн бардык мүчөлөрүнүн эмгек акылары, акчалай белектер, кыймылсыз мүлктү ижарага берүүдөн түшкөн киреше жана башкалар болушу мүмкүн.
Эгерде кааласаңыз, кирешелерди иштеп жаткан үй-бүлө мүчөлөрү же төмөнкү эки категория боюнча классификацияласаңыз болот.
-туруктуу киреше – эмгек акы, кыймылсыз мүлктү ижарага берүүдөн түшкөн киреше.
-туруктуу эмес киреше – бизнестен түшкөн киреше, кошумча эмгек акы, акчалай белек.
Бюджетти түзүүчү экинчи бөлүгү чыгашалар, башкача айтканда, сиздин сарптоолоруңуз эсептелет. Чыгашалардын классификациясына көбүрөөк көңүл бөлүү керек, себеби бюджеттин чыгаша бөлүгү көп учурда көптөгөн бөлүктөргө бөлүнүп кетет. Чыгашалардын статьялары канчалык так жазылса, финансылык сүрөт ошончолук даана тартылат.
Суроо: Акчаны сактоо кайсы жолдору эң жакшы болуп эсептелинет?
Жооп: 1. Бардык коопсуздук чараларын сактоо менен үйдө жарым -жартылай накталай акча
2. Банкта sebergal эсебинде. Каалаган убакта акчаңызга ээ болуу үчүн аны толуктоо жана алуу керек. Бул методдун негизги кемчилиги – сиз банктын иштөө режимине көз карандылыгыңызда.
3. Банктын дебеттик картасы. Бул дебеттик картада, сиз кредиттик картада эмес, учурдагы чыгымдарга акча кармашыңыз керек.
13.09.2021.
Вопрос: Как составить хороший бизнес-план, чтоб действительно работал?
Ответ: Большинство людей, которые думают открыть свое дело, должны понимать, что составление грамотного и правильного бизнес-плана является очень важным этапом в реализации бизнеса. Завершенный бизнес план должен представлять полную картину деятельности вашего бизнеса от анализа до перспектив развития.
Бизнес план – это документ, который отвечает на все вопросы, связанные с вашим бизнесом и дает исчерпывающие представление о показателях компании в долгосрочной и краткосрочной перспективе и его можно редактировать наряду с изменением текущих планов и стратегий.
Например, как же пишется бизнес план? Правильно составить бизнес план возможно, если детально изучить каждый его раздел:
Вводная часть или резюме проекта;
Описание товаров и услуг;
Анализ рынка и маркетинговая стратегия;
Производственный план;
Организационный план;
Финансовый план и бюджетирование;
Ожидаемые результаты, оценка рисков и перспективы развития.
14.09.2021.
Вопрос: В семейном бюджете в каких случаях пригодится финансовый план?
Ответ: Финансовый план пригодится во всех случаях. Например, вы задумали продать старый автомобиль и купить новый в течение полугода. Вам нужно дополнительно 300 000 сом. У вас сразу возникают вопросы: накопить, взять деньги в долг или купить в кредит? Успеем за полгода или нужно больше времени? Финансовый план поможет понять, как распределить доходы и расходы, чтобы получалось откладывать, сумеете ли вы накопить всю сумму за поставленный срок, как изменятся ваши расходы, если придется ежемесячно платить по кредиту.
Даже если ваша семья не испытывает затруднений с финансами и деньги есть всегда, план будет полезен, чтобы не упускать из виду стратегические цели (например, отложить «на старость» или образование детей) и возможности для увеличения доходов.
16.09.2021.
Вопрос: Что нужно учесть при составлении семейного плана?
Ответ: при составлении семейного плана в семейном бюджете нужно учитывать интересы всех членов семьи. Дети растут, им нужно часто покупать новую одежду/обувь, а родителям необходим отдых. При этом вся семья (не только те, кто зарабатывает деньги и обеспечивает семье доход) должна быть в курсе общих целей и заинтересована в их достижении. Это как минимум убережет от конфликтов на финансовой почве.
15.09.2021.
Вопрос: Как составить успешный маркетинговый план?
Ответ: Алгоритм разработки плана маркетинга состоит из пяти шагов:
Определение миссии;
Проведение SWOT-анализа;
Определение стратегии и целей предприятия;
Определение задач маркетинга и программы действий по их достижению
Составление маркетингового плана и контроль за его выполнением.
18.09.2021.
Вопрос:Еще раз обясните, для чего осуществляется бизнес планирование?
Ответ: Бизнес-планирование — это составление бизнес-плана, позволяющего эффективно управлять бизнес делом, а также обеспечивать его успешную деятельность в будущем. Бизнес-план разрабатывается для внешних и для внутренних целей.
20.09.2021.
Вопрос: Как успешно накопить свои сбережения?
Ответ: Сбережения обеспечат финансовую «подушку безопасности» в случае потери работы или внезапных срочных трат. Лучше всего открыть вклад в банке — это поможет уберечь накопления от инфляции, здесь нужно обратить внимание до какой суммы депозиты застрахованы государством. Часть денег можно положить на индивидуальный инвестиционный счет, чтобы приумножить накопления и получить налоговый вычет — но важно помнить о рисках. Нужно тщательно анализировать плюсы и минусы каждого сбережения (дома, в виде золота, в банке, в копилке, в виде скота и т.д.)
22.09.2021.
Вопрос: Для чего нужен производственный план?
Ответ: Главная функция производственного плана это достижение поставленных целей. Например, задачи, которые позволяет решить производственный план:
Привлечение новых клиентов, увеличение лояльности представителей уже имеющейся клиентской базы.
Полноценное использование всех имеющихся ресурсов для удовлетворения нужд потребителей,
Производство конкурентоспособного товара, внедрение технологических инноваций.
Повышение качества продукции и услуг.
Закупку оптимального объема сырья хорошего качества по низким ценам.
Создание резерва ресурсов на случай увеличения спроса.
Деятельность в рамках установленного бюджета.
Уменьшение кредитов компании.
Стандартизацию отчетности и др.
24.09.2021.
Вопрос: С чего начать управление семейным бюджетом? Как теперь применять эти знания в жизни?
Ответ: Начните вести таблицу учета доходов и расходов. Да, это кропотливое, порой утомительное занятие, но поверьте, оно того стоит. Двух-трех месяцев вполне достаточно, чтобы понять, сколько денег ваша семья зарабатывает в месяц и как вы их расходуете. И это понимание обернется выгодой для вас и вашей семьи.
Проанализируйте доходы и расходы. Выясните, какие расходы у вас повторяются из месяца в месяц и сколько денег вам нужно. Определите, сколько в среднем вы тратите ежемесячно на медицину, одежду, продукты, транспорт и связь.
Сформулируйте цели. Цели – то, ради чего вы составляете план. Определите срок, за который вы планируете этих целей достичь. Планирование может быть долгосрочным (на 5, 10 и даже 20 лет) или краткосрочным (на несколько месяцев).
Составьте план. Учтите в нем свои ежемесячные траты. Проработайте разные варианты достижения целей: накопить, взять деньги в долг, получить кредит. Для каждой цели выберите те, которых собираетесь придерживаться в плане и в жизни.
Следуйте плану и вовремя корректируйте его
27.09.2021.
Вопрос: Пассивный доход: что это и как его получать?
Ответ: Когда вы работаете и получаете зарплату – это активный доход. Но если вдруг вы потеряете работу по какой-либо причине – сокращение, болезнь, не сошлись характером с руководством, – этот доход у вас пропадет. Пассивный доход – это деньги, которые регулярно поступают вам вне зависимости от вашего возраста, здоровья и работоспособности.
К планированию пассивного дохода стоит подойти серьезно, ведь создается он, как правило, не за месяц и даже не за год. Для начала нужно решить: когда именно вам понадобятся дополнительные доходы — через три, пять или десять лет. Определите, сколько денег вам нужно, как долго и как часто вы хотите получать выплаты: раз в месяц до конца жизни, периодически — например, раз в пять лет, или по какому-то другому графику. Подумайте, как вы сможете откладывать — с каждой зарплаты понемногу, раз в год с премии или всего однажды, когда получите наследство. Сроки и суммы, конечно, должны быть реалистичными. Определившись с планами, можно подобрать наиболее подходящие инструменты.